Ngày 21/01/2015, Phó Thống đốc Đào Minh Tú đã chủ trì buổi họp báo để thông tin về tình hình ngành Ngân hàng chuẩn bị đáp ứng nhu cầu tiền mặt, dịch vụ ATM và nhất là việc sử dụng tiền mệnh giá nhỏ trong các lễ hội, tín ngưỡng dịp Tết Nguyên Đán Ất Mùi 2015.

Phó Thống đốc Đào Minh Tú trả lời phóng viên

Tham dự buổi họp báo có đại diện lãnh đạo Cục Phát hành và Kho quỹ, Vụ Thanh toán, Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng, Văn phòng NHNN, NHNN chi nhánh thành phố Hà Nội, Bộ Văn hóa, thể thao & du lịch, Ban Tư tưởng Văn hóa TW, các phóng viên của một số cơ quan báo chí…

Thông tin về việc bảo đảm đáp ứng nhu cầu tiền mặt trong dịp Tết Nguyên đán Ất Mùi 2015, Đ/c Nguyễn Chí Thành – Cục Trưởng Cục Phát hành và Kho quỹ NHNN cho biết: Theo thông lệ, nhu cầu tiền mặt trong dịp Tết Nguyên đán thường tăng cao cả về số lượng và cơ cấu mệnh giá. Để bảo đảm đáp ứng nhu cầu tiền mặt trong dịp Tết Ất mùi 2015, NHNN đã chủ động xây dựng các phương án cung ứng tiền mặt; đồng thời tổ chức điều chuyển tiền mặt tới các NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố để nâng cao dự trữ, sẵn sàng đáp ứng đủ nhu cầu tiền mặt của các tổ chức, cá nhân.

Đối với tiền mệnh giá nhỏ, những năm gần đây NHNN có chủ trương không phát hành một số loại tiền mới in mệnh giá nhỏ ra lưu thông dịp Tết Nguyên đán nhằm hạn chế sử dụng tiền nhỏ trong hoạt động văn hóa, lễ hội, tín ngưỡng đã nhận được sự quan tâm, phối hợp tích cực của các bộ, ban, ngành liên quan, được cơ quan báo chí cũng như dư luận xã hội đồng tình ủng hộ.

Tuy nhiên, NHNN vẫn duy trì dự trữ một lượng tiền mệnh giá nhỏ, đã qua sử dụng nhưng còn đủ tiêu chuẩn lưu thông để đảm bảo cung ứng đủ nhu cầu thanh toán của người dân trong dịp Tết Nguyên đán 2015 và các năm tiếp theo.

Về đảm bảo hoạt động ATM an toàn và thông suốt trong dịp lễ, Tết, Đ/c Nghiêm Thanh Sơn – Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN cho biết: Trong các năm qua, việc sử dụng các phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt ở nước ta ngày càng phát triển. Các ngân hàng thương mại tích cực đầu tư, phát triển mạng lưới thanh toán thẻ để phục vụ nhu cầu thanh toán của khách hàng. Do đó, số lượng ATM được lắp đặt, số lượng POS và số lượng thẻ thanh toán ngày càng tăng lên. Tuy nhiên, do thói quen sử dụng tiền mặt của người dân còn phổ biến nên các giao dịch qua ATM chủ yếu vẫn là giao dịch rút tiền mặt; chiếm gần 80% tổng số giao dịch qua ATM. Đặc biệt, vào dịp lễ, Tết, nhu cầu rút tiền mặt qua ATM thường gia tăng mạnh, gây áp lực lớn và có thể dẫn đến tình trạng quá tải ATM.

Để đảm bảo hệ thống ATM hoạt động an toàn và thông suốt, đáp ứng tốt nhất nhu cầu giao dịch của người dân trong dịp cuối năm và Tết Nguyên đán, NHNN đã chủ động thực hiện hàng loạt các giải pháp cần thiết, đó là: (i) Chỉ đạo hệ thống ngân hàng phải đảm bảo hoạt động của hệ thống ATM thông suốt, tiếp quỹ đầy đủ và kịp thời; chủ động lập kế hoạch tăng cường các biện pháp phục vụ chi trả lương, thực hiện chi trả lương bằng tiền mặt cho doanh nghiệp tại các khu vực có ATM không đáp ứng kịp thời nhu cầu chi lương, thưởng Tết, tránh gây bức xúc trong dư luận; đồng thời NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố theo dõi, chỉ đạo sát sao công tác đảm bảo chất lượng dịch vụ, an ninh và an toàn hoạt động ATM trên từng địa bàn. (ii) Chỉ đạo nâng cao chất lượng và phát triển cơ sở hạ tầng thanh toán thẻ: Đẩy mạnh phát triển mạng lưới POS và phát triển thanh toán thẻ qua POS; xử lý các vấn đề liên quan đến phát triển mạng lưới POS hiện có. (iii) NHNN chủ động thực hiện công tác giám sát tình hình hoạt động ATM/POS để kịp thời chỉ đạo, cảnh báo các ngân hàng trong công tác phòng, chống tội phạm liên quan đến ATM/POS, phát hiện và xử lý kịp thời các dấu hiệu mất an toàn, góp phần giảm bớt rủi ro trong thanh toán, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân có liên quan, đặc biệt vào dịp cuối năm là thời điểm tội phạm hoạt động mạnh. (iv) Bên cạnh đó, NHNN chủ động, thường xuyên theo dõi, giám sát, cập nhật phản ánh của dư luận về tình hình hoạt động ATM để có phản hồi hoặc chỉ đạo các tổ chức phát hành thẻ xử lý nhanh chóng, kịp thời các vấn đề phát sinh khi có khiếu nại của khách hàng hay những thông tin phản ánh trên các phương tiện thông tin đại chúng. (v) NHNN đã xem xét cho phép một số ngân hàng triển khai dịch vụ ATM lưu động nhằm hỗ trợ giảm tải cho các ATM cố định, nhất là vào các thời gian cao điểm, các ngày trả lương của khách hàng trên cơ sở đảm bảo an toàn cho khách hàng và ngân hàng.

Trả lời các câu hỏi của phóng viên, Phó Thống đốc Đào Minh Tú khẳng định, thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, NHNN triển khai các nghiệp vụ cung ứng, điều hòa tiền mặt, bảo đảm đáp ứng khối lượng tiền và cơ cấu mệnh giá các đồng tiền trong lưu thông, phù hợp với nhu cầu của nền kinh tế.

Trong dịp Tết Nguyên đán, nhu cầu tiền mặt thường tăng cao, đó là nhu cầu chính đáng của người dân. NHNN đã điều chuyển tiền mặt bảo đảm đáp ứng đủ nhu cầu của các địa phương trong cả nước. Đồng thời, NHNN đã chỉ đạo các ngân hàng tăng cường theo dõi, có giải pháp bảo đảm hoạt động của hệ thống ATM. Trong trường hợp ATM quá tải, người dân có thể tới chi nhánh, điểm giao dịch của Ngân hàng để rút tiền mặt trực tiếp. Mặt khác, các doanh nghiệp có thể thỏa thuận với ngân hàng thương mại để rút tiền mặt về chi trả lương, thưởng cho công nhân trong dịp Tết nguyên đán.

Nhằm tăng cường công tác quản lý và tổ chức lễ hội, thực hiện nếp sống văn minh tại các cơ sở tín ngưỡng, tôn giáo; giữ gìn phát huy bản sắc văn hoá truyền thống, tôn trọng tự do tín ngưỡng của nhân dân, đồng thời góp phần bảo vệ giá trị và hình ảnh đồng tiền Việt Nam, từ năm 2013 NHNN Việt Nam đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan tăng cường quản lý và chấn chỉnh việc lưu thông, sử dụng đồng tiền Việt Nam có mệnh giá nhỏ trên địa bàn, đặc biệt là tại các công trình tín ngưỡng, lễ hội. Kết quả là, việc sử dụng tiền mệnh giá nhỏ tại khu vực đền, chùa, khu di tích, lễ hội bước đầu đã có những chuyển biến tích cực, hiện tượng đặt tiền lễ tại các ban thờ, ném tiền, thả tiền… đã giảm so với các năm trước; hoạt động đổi tiền hưởng chênh lệch phần nào đã được chấn chỉnh. Việc hạn chế phát hành tiền mới mệnh giá nhỏ ra lưu thông đã khiến cho tỷ lệ tiền mệnh giá nhỏ quay về hệ thống ngân hàng sau dịp lễ hội năm sau thấp hơn năm trước, góp phần giảm tình trạng quá tải tại các kho tiền của ngân hàng, tạo thuận lợi cho công tác bảo quản, kiểm đếm và tuyển chọn tiền cũng như đảm bảo các yêu cầu về an toàn kho quỹ.

Theo Phó Thống đốc, sau khi khảo sát và tính toán ở 3 tỉnh, thành phố có nhiều đền chùa bao gồm: Hà Nội, Hải Dương và Bắc Ninh, năm 2013 khi không đưa tiền 500 đồng vào lưu thông đã tiết kiệm được khoảng 94 tỷ đồng (chi phí in ấn, chi phí vận chuyển, bốc vác, bảo quản, kiểm đếm trong qua trình lưu thông); Năm 2014 không tin mới tiền mệnh giá 1.000 đồng và 2.000 đồng đã tiết kiệm được 314 tỷ đồng và nếu cộng dồn với việc không in ấn và lưu thông tiền lẻ mệnh giá 500 đồng thì năm 2014 đã tiết kiệm được 409 tỷ đồng; Năm 2015 nếu không in và đưa thêm tiền mệnh giá 5.000 đồng mới vào lưu thông thì sẽ tiết kiệm được khoảng 171 tỷ đồng, nếu cộng dồn cả ba mệnh giá và sau 3 năm thực hiện thì NHNN đã tiết kiệm được số tiền 1.084 tỷ đồng. … Trong điều kiện ngân sách Nhà nước còn khó khăn, số tiền tiết kiệm này sẽ được sử dụng vào nhiều mục tiêu khác có ý nghĩa hơn, đặc biệt là góp phần bảo đảm an sinh xã hội.

Để bảo đảm cơ cấu các loại mệnh giá tiền trong lưu thông, trong dịp Tết nguyên đán Ất mùi, 2015 NHNN không in và đưa vào lưu thông các loại tiền mới có mệnh giá từ 5.000 đồng trở xuống nhưng sẽ đưa vào lưu thông các loại tiền có mệnh giá nhỏ đã qua sử dụng, còn đủ tiêu chuẩn lưu thông. Đối với các loại tiền có mệnh giá từ 10.000 đồng trở lên, NHNN vẫn điều hòa lưu thông bình thường.

Phó Thống đốc cũng cho biết thêm, NHNN đã có văn bản gửi các bộ, ngành liên quan đề nghị tăng cường quản lý, sử dụng, lưu thông đồng tiền có mệnh giá nhỏ trong hoạt động văn hoá, tín ngưỡng, lễ hội  và sẽ phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý thị trường, các cơ quan chức năng kiểm tra xử lý theo đúng quy định tại Nghị định 96/2014/NĐ-CP. Theo đó, Nghị định 96 đã quy định các hành vi vi phạm và mức xử phạt cụ thể nên cơ quan quản lý thị trường, các cơ quan chức năng đã có cơ sở tiến hành xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

CKH (theo sbv.gov.vn)